ဌာနေပြန် ပျူ ကချေသည်များ

ပုံ/ဘုန်းတင့်ကျော်(facebook page)

ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်းစဉ်တစ်လျှောက်တွင် ပျူလူမျိုးတို့၏ အခန်းကဏ္ဍသည် အဓိကနေရာမှ ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ပျူတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ခရစ်တော်မပေါ်မီကတည်းက ရောက်ရှိနေခဲ့ကြကြောင်း ပညာရှင်များက ယူဆထားကြရာ ထိုအချက်ကို အေဒီ (၁)ရာစုမှ (၅) ရာစုအတွင်း စည်ပင် ထွန်းကားခဲ့သော ရှေးဦးပျူတို့အခြေချခဲ့သည့် ပျူမြို့ဟောင်း ဗိဿနိုးမြို့က သက်သေပြလျက်ရှိပေသည်။ ပျူလူမျိုးတို့ သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တောင်တွင်းကြီးဒေသရှိ ဗိဿနိုး မြို့တွင်သာမက ပြည်မြို့နယ် မှော်ဇာရှိ သရေခေတ္တရာ၊ ရွှေဘိုခရိုင်၊ ဝက်လက်မြို့နယ်မှ ဟန်လင်း၊ မြစ်သားမြို့ အနီးမှ မိုင်းမောအစရှိသော ဒေသများတွင်လည်း ပျူ မြို့ပြများကို ထူထောင်အခြေချနေထိုင်ခဲ့ကြကြောင်း ခေတ် အဆက်ဆက် တူးဖော်ခဲ့ကြသည့် ရှေးဟောင်းသုတေသန တူးဖော်တွေ့ရှိမှုများက အခိုင်အမာပြဆိုလျက် ရှိနေပေ သည်။ ပျူယဉ်ကျေးမှု ထွန်းကားခဲ့သည့်ဒေသများမှ ပျူ လက်ရာ အိုးများ၊ ပုတီးစေ့များ၊ ဒင်္ဂါးများ၊ ကျောက်စာချပ် များ၊ လက်နက်များ၊ လက်ကောက်၊ လက်စွပ်၊ နားတောင်း စသည့် အဆင်တန်ဆာများ တူးဖော်ရရှိခဲ့သည်ကိုလည်း အများသိရှိကြပြီး ဖြစ်ပေသည်။

အေဒီ (၄) ရာစုတွင် ရေးသားခဲ့သော တရုတ်မှတ်တမ်း များတွင် ပျူလူမျိုးများကို ပြောင် (P’iao)ဟု ခေါ်ဆို သုံးနှုန်းခဲ့ကြသည်။ ပျူမြို့ဟောင်း ဗိဿနိုးသည် အင်ဒို ချိုင်းနားဒေသတွင် မွန်ခမာလူမျိူးများ တည်ထောင်ခဲ့သည့် ဖူနန်အင်ပါရာနှင့် ခေတ်ပြိုင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အေဒီ ၈ဝဝ ခုနှစ် အထက် တရုတ်မှတ်တမ်းတစ်ခုတွင် ပျူသံတမန်အဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့သည် တရုတ်ပြည်သို့ ရောက်ရှိခဲ့ကြကြောင်း ဖော်ပြ ထားခဲ့သည်။ အေဒီ ၈ဝ၂ ခုနှစ်တွင် သရေခေတ္တရာမှ ပျူ အကြီးအကဲတစ်ဦး ခေါင်းဆောင်သော သံအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် တရုတ်နိုင်ငံ (T’ang) သို့ သွားရောက်ခဲ့ကြရာ ယင်းပျူ သံအဖွဲ့တွင် ဂီတအနုပညာရှင် ၃၅ ဦး လိုက်ပါသွားခဲ့ကြ သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ ဆီချူအန် (Hsi-chuan) မြို့ဝန်က ထို သံအဖွဲ့ယူဆောင်လာခဲ့သည့် ပျူဂီတတူရိယာ (၂၂) မျိုးကို ပုံများရေးဆွဲကာ မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး ယင်းတို့တင်ဆက်ခဲ့ သည့် ဗုဒ္ဓဓမ္မဂီတသံစဉ် (၁၂) ပုဒ်ကို မှတ်တမ်းတင် ရေးသား ထားခဲ့သည်။ တူရိယာ ၂၂ မျိုးအား ဝါး၊ သားရေ၊ ဆင်စွယ်၊ ဦးချို အစရှိသည့် ပစ္စည်းရှစ်မျိုးဖြင့် ပြုလုပ်ထားပုံနှင့် လာရောက်ဖျော်ဖြေကြသော ပျူတို့၏ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံ များကိုပါ မှတ်တမ်းပြုထားခဲ့သည်။

ပျူနိုင်ငံတော်မှ တရုတ်ပြည်သို့ လာရောက်ကြသည့် ပျူကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များအကြောင်းကို တန်မင်းဆက် (အေဒီ ၆၁၈ မှ ၉ဝ၅)၊ တရုတ်စာရေးဆရာများ၏ ရေးသားချက် များနှင့် တရုတ်ခရီးသည်များဖြစ်ကြသည့် ချွန်ချောင်(အေဒီ ၆၂၉ မှ ၆၄၅)၊ အိုင်ချင်း (အေဒီ ရ၈၅ မှ ၈ဝ၅) တို့ရေးသား ခဲ့သော ဘုရားဖူးမှတ်တမ်းများတွင် တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ပျူ လူမျိုးတို့သည် ရွှေကိုအထူးနှစ်သက်ကြပြီး ရွှေပန်းတိမ် အတတ်ပညာကို ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်စွာ တတ်မြောက်ခဲ့ကြ ကြောင်းကို ပျူဒေသများမှ တူးဖော်ရရှိခဲ့သည့် ရွှေဖြင့်ပြုလုပ် ထားသည့်လက်ဝတ်တန်ဆာများက သက်သေပြလျက်ရှိနေပေ သည်။

ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်မြင့်မားခဲ့သည့် ပျူတို့သည် လက်ရာ မြောက်လှသည့် ကြေးသွန်းရုပ်များကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ဖွယ် ရှိကြောင်းကို ၁၉၆၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် ရှေးဟောင်း ပျူဒေသ သရေခေတ္တရာမြို့ဟောင်း၏ အရှေ့မြောက်ထောင့်ရှိ၊ ဘုရားမာအနီးမှတူးဖော်ရရှိခဲ့သော ပျူကချေသည် ရုပ်လေး များက သက်သေထူခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က နိုင်ငံတော်အစိုးရက သရေခေတ္တရာ ပျူမြို့ဟောင်း တူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ပျမ်းမျှ ၄ ဒသမ ငါးလက်မခန့်မြင့်သော ပျူကချေသည် ကြေးရုပ်ငယ် ငါးရုပ်အား ၁၁ လက်မအမြင့် ရှိသော ခေါင်းလောင်းတစ်ခု၏အောက်မှ တူးဖော်ရရှိခဲ့သည်။ပျူကချေသည်ရုပ်များသည် စုစုပေါင်း ငါးရုပ်ခန့်ဖြစ်ကာ ကခုန်နေသူက တစ်ရုပ်၊ ဗုံတီးနေသူကတစ်ရုပ်၊ ပလွေ မှုတ်သူက တစ်ရုပ်၊ လင်းကွင်းတီးနေသူက တစ်ရုပ်ဖြစ်ပြီး ကျန်အရုပ်မှာ ကျောပေါ်တွင် တစ်စုံတစ်ခုကို သယ်ပိုးထား သော လူပုလေးတစ်ယောက်နှင့်တူသည့် အရုပ်ဖြစ်သည်။ ထို ပဥ္စမမြောက်အရုပ်သည် ကျန်အရုပ်လေးခု၏ တစ်ဝက် ကျော်ကျော် အရွယ်မျှသာရှိပြီး ကချေသည်များကို လိုက်လံ ကြည့်ရှုနေသူ တစ်ယောက်၏ပုံသွင်ကို ထုလုပ်ထားသော အရုပ်တစ်ရုပ်ဖြစ်နိုင်ကြောင်းလည်း ယူဆကြသည်။ အရုပ် များသည် ဦးခေါင်းအနည်းငယ်ကြီးနေသည်မှအပ ခန္ဓာ ကိုယ်က အချိုးအစားကျသည်။ ပျော်ရွှင်မြူးကြွနေသည့် ဟန်အမူအရာများ ပေါ်လွင်နေသည့်အပြင် ကချေသည် ရုပ်လေးများအား ထုလုပ်ထားသည်မှာ အထူးလက်ရာမြောက် လှသည်။ တူရိယာဝိုင်းတော်သားများဖြစ်ဟန်တူသည့် ပျူကချေ သည် အရုပ်များသည် လှပစွာဝတ်ဆင်ထားကြရုံသာမက လက်ဝတ် ရတနာပစ္စည်းများကိုပါ ဆင်မြန်းထားသည့်ပုံကို ထုလုပ်ထားပေသည်။

ယင်းပျူကချေသည်ရုပ်လေးများကို တူးဖော်ရရှိခဲ့ပြီး သည်နှင့် ရှေးဟောင်းသုတေသနဌာနက တူးဖော်မှုများ ပြုလုပ်နေသည့် သရေခေတ္တရာ၊ မှော်ဇာလုပ်ငန်းခွင်ပြတိုက် တွင် ယာယီထိန်းသိမ်းပြသထားခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ၁၉၆၇ ခုနှစ် မတ်လ ၆ ရက်နေ့တွင် ထိုကချေသည် ရုပ် လေးရုပ်သည် ပြတိုက်မှ ပျောက်ဆုံးသွားခဲ့ပေသည်။ ပြတိုက် ကို ဖောက်ထွင်းခဲ့သူသည် ခိုးယူသွားသည့် ပျူကချေသည် ရုပ် ငါးခုအနက် လေးခုကိုသာရရှိသွားခဲ့ပြီး အငယ်ဆုံးအရုပ် ဖြစ်သည့် သုံးလက်မနီးပါးသာမြင့်သော လူပုရုပ်လေးသည် ပြတင်းပေါင်နှင့် တိုက်မိဟန်တူကာ ကြမ်းပြင်တွင်ကျ ကျန်နေခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြရပေသည်။ ထိုစဉ်က ပညာရှင် များသာမက ပြည်သူများကပါ ပျူကချေသည်ရုပ်လေး များ ပျောက်ဆုံးသွားရခြင်းအတွက် များစွာနှမြောတသ ဖြစ်ခဲ့ကြရသည်။ သို့သော်လည်း မန္တလေးမြို့မှ ကြေးသွန်း ပညာရှင်တစ်ဦးက ပျောက််ဆုံးသွားခဲ့သော ပျူကချေသည် ရုပ်လေးများ၏ ဓာတ်ပုံကို မြင်လိုက်ရသဖြင့် ပုံစံတူပျူကချေ သည်ရုပ်များကို ကြေးဖြင့်သွန်းလောင်းပြီး ရောင်းချခဲ့ရာ အနုပညာ မြတ်နိုးကြသူများက အမှတ်တရ ဝယ်ယူစုဆောင်း နိုင်ခဲ့ကြသည်။ ပြည်ပမှ လာရောက် ကြသူများသည်လည်း ထိုပုံစံတူ ရုပ်တုလေးများကိုပင် ဝယ်ယူ သယ်ဆောင်သွားခဲ့ ကြပေသည်။ မူလပျူကချေသည် ကြေးရုပ် လေးများသည် ကား နှစ်အတန်ကြာခဲ့သည် အထိ မည်သည့်နေရာ၊ မည်သူ့ ထံတွင်ရောက်ရှိနေခဲ့သည်ကို မသိရှိခဲ့ကြပါချေ။

ပျူနိုင်ငံတော်ကြီးသည် နန်ချောင်တို့တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အေဒီ ၈၃၂ ခုတွင် ပျက်သုဉ်းခဲ့သည်ဟု ယူဆချက်များရှိခဲ့ သဖြင့် အဆိုပါကြေးရုပ်တုများသည် အေဒီ ရ ရာစုနှင့် ၉ ရာစုအတွင်း သွန်းလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆရာကြီး ဒေါက်တာနိုင်ပန်းလှက သုံးသပ်ခဲ့သည်။ ပျူလူမျိုးများသည် အိန္ဒိယယဉ်ကျေးမှုများကို ရှေးခေတ်အစောပိုင်းကပင် လက်ခံ ခဲ့ကြသဖြင့် ကြေးရုပ်ငယ်များသည် အိန္ဒိယဟန်များလည်း ပါဝင်လျက်ရှိနေပေသည်။ ထိုသို့ ပျူကချေသည်ရုပ်များ သည် အိန္ဒိယဟန်များနှင့် ဆင်နေသည့်အတွက် အိန္ဒိယမှ ရောက်ရှိလာသော အရုပ်များ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း ယူဆချက်များ လည်းရှိပေသည်။

ပျူကချေသည်များသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ပျောက်ဆုံးသွား ခဲ့ပြီး ၁၆ နှစ်ခန့်အကြာ ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ သမိုင်းပညာရှင် ဒေါက်တာ နိုင်ပန်းလှသည် ပျောက်ဆုံးနေသော ပျူကချေသည် ရုပ်များအကြောင်းကို ထိုစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံတွင် အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် ထုတ်ဝေခဲ့သော (The Working People’s Daily )သတင်းစာတွင် ဆောင်းပါးများ စဉ်ဆက်မပြတ် ရေးသားကာ ပျူအရုပ်ငယ်များ ပြန်လည်ရရှိရေးကို ကြိုးပမ်းခဲ့ သည်။ ယင်းဆောင်းပါးများကို ဖတ်ရှုမိသော အမျိုးသား ပထဝီဆိုင်ရာ မဂ္ဂဇင်း(National Geographic Magazine) မှ အကြီးတန်း အယ်ဒီတာတစ်ဦးဖြစ်သူ မစ္စတာဘရိုင်ရန် ဟောဒ်ဆန်သည် ၁၉၈၂ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်ကာ ပညာရှင်များဖြစ်ကြသော ဒေါက်တာနိုင်ပန်းလှ နှင့် ဦးမောင်မောင်တင် (မဟာဝိဇ္ဇာ)တို့အား သွားရောက် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ မစ္စတာ ဟောဒ်ဆန်ကပျောက်ဆုံးနေသော ပျူကြေးရုပ်များကို မိခင်မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိ နိုင်ရန် အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းပေးမည့်အကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ သည်။

မစ္စတာဟောဒ်ဆန် ပြန်သွားပြီး တစ်နှစ်ကျော်ခန့်အကြာ ၁၉၈၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ နယူးယောက်မြို့နေ မစ္စတာရောဘတ်အိပ်ချ် အယ်စ်ဝေါ့သ် သည် ပျောက်ဆုံးနေသော မူရင်းပျူကြေးရုပ်လေး လေးရုပ် နှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ မစ္စတာ ရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်သည် ထိုအရုပ်ငယ်လေးရုပ် ကို နိုင်ငံတစ်ခု၏ ရှေးဟောင်းပစ္စည်း အရောင်းဆိုင်တစ်ခုမှ ဒေါ်လာ ၅ သိန်းဖြင့် ဝယ်ယူ သိမ်းဆည်းထားခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ယင်းအရုပ်များကို ခိုးရာပါပစ္စည်းများမှန်းမသိခဲ့သဖြင့် ဝယ်ယူ ထားခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟုလည်း ဆိုပေသည်။

မစ္စတာ ရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်သည် ဆရာကြီး နိုင်ပန်းလှ၏ဆောင်းပါးများကို ဖတ်ရှုအပြီးတွင် ဆောင်းပါး တွင် ရေးသားဖော်ပြထားသည့် ပျောက်ဆုံးနေသည့် အရုပ် များသည် မိမိလက်ဝယ်တွင်ရှိသော အရုပ်များနှင့်တူညီနေ သဖြင့် ဘော့စတွန်ပြတိုက်မှ အာရှအနုပညာကျွမ်းကျင် ပညာရှင်ဒေါက်တာဂျန်ဖွန်တိန်ကို ပြသခဲ့သည်။ ဒေါက်တာ ဖွန်တိန်က ကြေးရုပ်များကို အသေအချာစစ်ဆေးပြီး မစ္စတာ ရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်ထံတွင်ရှိနေသည့် အရုပ်များ သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ပျောက်ဆုံးနေသည့် ပစ္စည်းများ အစစ် အမှန်ဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ပေးခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အမေ ရိကန်နိုင်ငံသမ္မတကတော် နန်စီရီဂင်ကလည်း မစ္စတာ ရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်ကို ခေါ်ယူတွေ့ဆုံကာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သည့် ပျူကချေသည် ရုပ်များအား မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံပြည်သူများနှင့်တကွ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှ စေတနာ ရှင်များ၏ ချီးမွမ်းထောမနာပြုမှုကို ရရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း အကြံပြုတိုက်တွန်းခဲ့သည်။ သမ္မတကတော် နန်စီရီဂင်က မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အမေရိကန်နှစ်နိုင်ငံအကြား တည်ရှိနေ သော ခင်မင်ရင်းနှီးမှုကို ပိုမိုခိုင်မြဲစေမည်ဖြစ်ကြောင်း ကိုလည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။

မြန်မာတို့၏ ရှေးဟောင်းတန်ဖိုး၊ ယဉ်ကျေးမှု တန်ဖိုး၊ အနုပညာတန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သည့် ပျူခေတ်လက်ရာ ကချေ သည် အရုပ်များသည် အခိုးယူခံအရုပ်များဖြစ်ကြောင်း သိရှိခဲ့ရသဖြင့် အမေရိကန်လူမျိုး သန်းြ<ွကယ်သူဌေး မစ္စတာရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်သည် မိမိဝယ်ယူ ကုန်ကျထားခဲ့သော များပြားလှသည့်ငွေကြေးကို မငဲ့ကွက် ဘဲ မူလပိုင်ရှင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပေသည်။ မစ္စတာရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ် ၏ နှိုင်းဖွယ်မရှိသော စေတနာကြောင့် ပျူကချေသည် ရုပ်များကို မြန်မာနိုင်ငံက ပြန်လည်ရရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်ရာ မစ္စတာ ရောဘတ် အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်၏ ကျေးဇူးအား မြန်မာ ပြည်သူများက မေ့နိုင်မည် မဟုတ်ပါချေ။

မစ္စတာရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်သည် ယင်းပျူ ကချေသည်ရုပ်လေးရုပ်အား ထိုစဉ်က ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီး ဌာန၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနဦးစီးဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူး ချုပ် ဦးဥဂ္ဂါထံသို့ ၁၉၈၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၈ ရက်တွင် တရားဝင် လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ယင်းအခမ်းအနားတွင် မစ္စတာရောဘတ်အိပ်ချ်အယ်စ်ဝေါ့သ်က ကွဲကွာနေသော ပျူကချေသည် လေးဦးနှင့် လူပုရုပ်လေးတို့ ပြန်လည် ပေါင်းစည်းခွင့်ရသည်ကို မြင်တွေ့ရသဖြင့် များစွာပျော်ရွှင် မိပါကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပျူမြို့ဟောင်း တူးဖော်မှုများတွင် မည်သည့်နေရာတွင်မှ ဤကဲ့သို့ကချေသည်ရုပ်များကို တူးဖော်ရရှိခဲ့ခြင်း မရှိသေးပါချေ။ ထို့အတူ အခြားနိုင်ငံ တစ်ခုခုတွင်လည်း အလားတူ ပျူကချေသည်ရုပ်များ တူးဖော်ရရှိခဲ့ခြင်းများ မရှိသေးပါချေ။ အလွန်ရှေးကျပြီး ပျူလူမျိုးတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ ဝတ်စားဆင်ယင်ပုံ၊ အသုံးပြုခဲ့ သည့် တူရိယာပစ္စည်းများကို တိကျစွာ ဖော်ညွှန်းပြသနေ သည့် လက်ရာမြောက်လှသည့် ကချေသည်ရုပ်လေးများ သည် လေးရုပ်နှင့်တစ်ရုပ် ကာလရှည်ကြာစွာ ကွဲကွာ နေခဲ့ကြရာမှ ဆရာကြီး ဒေါက်တာနိုင်ပန်းလှ၏ ဦးဆောင် ကြိုးပမ်းမှုနှင့် မြန်မာ၊ အမေရိကန်နှစ်နိုင်ငံ ပြည်သူများ ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့မှုများကြောင့် ပြန်လည် ပေါင်းဆုံနိုင်ခဲ့ကြသည်ကို မြန်မာပြည်သူတို့ ယနေ့တိုင် အမှတ်ရနေဆဲ ဖြစ်ပါတော့သည်။

မောင်သာ(ရှေးဟောင်းသုတေသန)

မူလ